De laatste week werd er eentje gevuld met het nemen afscheid maar ook met nog steeds ruimte voor nieuwe indrukken.

Het eerste afscheid kwam op dinsdag toen Silke haar laatste shift deed in het Sint Patricks ziekenhuis, en ik in het gezondheidscentrum. Dit afscheid ging gepaard met lokale lekkernijen zoals cake en meatpie als geschenkjes, veel foto’s en uitgebreide bedankingen. Het geeft toch wel een gek gevoel om te bedenken dat, na zoveel weken samenwerken en ervaringen uitwisselen, het uiteindelijk toch tot z’n einde komt.

Afscheidsfoto’s in het gezondheidscentrum, Kpando

Ook hernamen deze week eindelijk alle scholen, die deelnamen aan ons first aid project, hun lessen na de paasvakantie. Op woensdagochtend hebben we dan ook hun certificaten en first aid boxes mogen overhandigen. We gingen langs bij de 5 verschillende scholen. Telkens spraken we de studenten junior en senior high toe, en legden we uit wat we ons project exact inhield. Vervolgens riepen we de twee studenten in kwestie naar voor om hun te feliciteren en hun certificaten te overhandigen. Op die manier hopen we dat het voor iedereen duidelijk is welke studenten er verantwoordelijk zijn voor de first aid box en dus wie ze om hulp moeten vragen indien nodig. Het was ongelooflijk leuk om onze studenten eens binnen hun schoolcontext te zien. Sommigen waren wat meer verlegen dan verwacht, anderen namen hun certificaat met trots aan. In ieder geval, heel hartverwarmend om te zien. Bij deze hebben we ons project dan ook officieel kunnen afronden. Jammer genoeg is een soort follow up door onszelf niet mogelijk. We zouden het namelijk stiekem wel leuk vinden om ze eens aan het werk te zien. We hebben er echter volop vertrouwen in dat ze hun rol goed zullen uitvoeren.

Hierdoor hadden we deze week enkel op donderdag stage in Anfoega Catholic Hospital. Silke had haar laatste dag op het operatiekwartier, en ik op spoedgevallen. Op beide diensten hebben we wederom interessante cases mogen observeren. Silke had een patiënte van 5 jaar, die jammerlijk onder enkele bakstenen terecht was gekomen. Het was niet haar eerste consultatie. Ze kwam namelijk langs voor een follow-up van haar wonden. Haar gezicht was opgezwollen en op haar voorhoofd had ze een gehechte wonde. Ook haar rechterhand was toegetakeld. Haar pink was gehecht en hetgeen wat ons het meest verbaasde was haar ringvinger. Deze was gebroken en hebben ze ook moeten hechten. Om het gebroken bot te stabiliseren hebben ze een injectienaald in de vinger ingebracht. Dit was voor Silke de eerste keer dat ze zoiets zag. Ook ik kon mijn oren moeilijk geloven toen ze mij dit vertelde. Ergens gebruiken wij deze techniek echter ook in België. In plaats van een injectienaald in te brengen in het verlengde van het bot, gebruiken orthopedische chirurgen bij ons metalen implantaten of pinnen. Doel heiligt de middelen, zegt men weleens. Silke heeft de wonden gereinigd en ontsmet en de vingers werden vervolgens opnieuw ingespalkt met een houten spateltje.

Op spoed had ik onder andere te maken met een man van maar liefst 107 jaar oud. De oudste man die ik ooit mogen ontmoeten heb. Hij had reeds een CVA doorgemaakt maar zijn meest acute diagnose was een urineretentie (hierbij wordt urine overmatig opgestapeld in de blaas mits het ledigen van de blaas om een bepaalde reden niet mogelijk is). Het probleem was dat we met een gewone urinekatheter niet in zijn blaas geraakten, vermoedelijk wegens een obstructie. De man werd dus klaargemaakt om een suprapubische katheter te laten plaatsen (een suprapubische katheter is een buisje/katheter dat niet via de plasbuis maar via een incisie in de onderbuik naar de blaas wordt gebracht, zodat urine alsnog kan geëvacueerd worden.) Voor deze ingreep moest mijn patiënt, je kan het al raden, naar het operatiekwartier. Zowel Silke als ik hebben deze ingreep dus mogen observeren. Dit op zich was al heel boeiend. Wat echter misschien het meest indrukwekkende was aan de situatie, is dat het de hoofdverpleegkundige was, sister Phillice, die de ingreep heeft uitgevoerd. Zij heeft dit leren doen door het nauw observeren van voorgaande artsen en door zich assertief op te stellen. Zelfs zodanig dat de huidige artsen minder ervaren zijn hierin dan haar. Ze laten het dus liever door haar uitvoeren, ook al dragen de artsen zelf nog steeds de verantwoordelijkheid moest er iets mislopen. Zowel Silke als ik hebben heel wat bewondering voor sister Phillice, bovendien is het een erg aardige dame die voor heel veel open staat en geen enkele van onze vragen uit de weg gaat. Zo voert ze ook zelfstandig besnijdenissen uit, hier had ik jullie al over verteld in week 9.

Op vrijdag was onze dag gevuld met lekker ontbijten, presentaties houden en het bespreken van onze eindevaluatie. We hadden voor de gelegenheid namelijk ontbijt besteld bij Wisdom, een jongen die we hier hebben leren kennen. Voor niet meer dan 15 cedi maakt hij pannenkoeken, toast met omelet en een overheerlijke smoothie. Hier hebben we dus uitgebreid van genoten. Na ons “afscheidsontbijtje” met de overige vrijwilligers, gaven Silke en ik elk een presentatie dat onze tijd hier zo goed mogelijk weergaf. Zo spraken we onder andere over alle projecten waar we deel van uitmaakten, onze ervaringen in de gezondheidscentra, wat we hebben geleerd, wat we als advies aan toekomstige studenten zouden geven en natuurlijk hadden we het ook kort over hoe we onze vrije tijd hier besteed hebben. In de namiddag bespraken we elk individueel onze eindevaluatie met onze manager. Zowel die vanuit onze school zelf, als die vanuit UNiTED.

Hoewel we enorm genoten hebben van afgelopen 12 weken, kwam er toch af en toe ook wel wat gehunker naar rust en ontspanning naar boven. En dit hopen we komende 2 weken te verkrijgen. Want ook naast onze officiële stage uren bleven we vaak bezig met het hebben van meetings, maken van opdrachten of zelfs nog wondzorgen van kinderen die langs het kantoor kwamen met wonden die ze hadden opgelopen en maar niet wouden genezen. Ook het voorbereiden van onze lessen nam tijd in beslag. Dit hebben we allemaal met enorm veel plezier gedaan, maar kijken nu ook wel uit naar een kleine twee weken reizen alvorens de terugkeer naar ons Belgen landje. We begonnen heel fanatiek aan het plannen van onze reis, maar hebben nadien al snel besloten om ons te beperken tot enkele plaatsen zodat we een gehaast gevoel vermijden. We zullen starten in Anloga, een dorpje helemaal in het zuidelijke oosten van Ghana. Gelegen tussen de zee en een natuurlijke lagoon. Nadien reizen we door naar Kokrobite, Cape Coast en uiteindelijk Accra. Daar zal ons wonderschoon avontuur na 14 weken eindigen.

We hebben er enorm van genoten en zijn heel dankbaar voor de ervaringen die we rijker zijn en fijne persoonlijkheden die we mogen hebben leren kennen. Het afscheid was niet makkelijk, maar dat is voor ons alleen maar bewijs voor hoe een mooie tijd we hier hebben gehad. Een extra grote DANKJEWEL gaat naar: De sisters (Juliette & Ester) die altijd paraat stonden met hun fantastische kookkunsten. DaMary & Peter om zo goed voor ons te zorgen en ons veilig en welkom te doen voelen binnen hun compound en last but zeker not least onze manager, Katrine, die er voor wat, hoe, wanneer dan ook altijd de volle 100% voor ons was. AKPE KA KA KA

Sister Juliette, Sister Ester en haar zoontje Akakpo

Diner bij de Afeti broers; Etse Atsu Dotse en Wisdom

Op dansles bij Saeed

Fotogenieke gezichtjes in Dafor Turnu, het dorpje waar we onze sessies rond maternal health gaven

Indien vragen of bemerkingen omtrent onze ervaringen of over wat we hier afgelopen weken hebben neergepend, contacteer ons gerust! We zijn er ons sterk van bewust dat een blog als deze maar een kleine schets geeft van wat we hier ervaren hebben, dus voor een meer genuanceerde of uitgebreide uitleg weet je ons te vinden.
Ook indien er lezers zijn met specifieke vragen mits ze interesse hebben in een stage zoals de onze, of reeds weten dat ze binnenkort naar Ghana vertrekken, zijn meer dan welkom!

Liefs,

Silke & Suzie

Onze voorlaatste stageweek in Kpando is rustig begonnen. In Anfoega echter zal Silke haar laatste twee weken op het operatiekwartier doorbrengen en ik op spoedgevallen. Zoals ik afgelopen weken, krijgt Silke nu op haar beurt de kans om allerlei wondzorgen te assisteren en uit te voeren. Bovendien is de hoofdverpleegkundige die daar tewerkgesteld is echt een fantastische dame die ons ten volle betrekt en graag in dialoog gaat.
Op spoedgevallen heb ik ondertussen al twee infusen in combinatie met bloedafname uitgevoerd, een blaassonde mogen plaatsen, allerlei medicatie mogen toevoegen, alsook een naso-gastrische sonde (maagsonde die via de neus wordt ingebracht) mogen verwijderen en dergelijke. We hebben beide dus genoeg om handen dus. Hoewel sommige procedures hier en daar wat verschillen blijft het enorm leerrijk om te mogen uitvoeren.

Verder denk ik dat er nog veel zaken zijn, waar wij nog van kunnen leren hier. Net omdat ze vaak creatief moeten zijn met de mogelijkheden die ze hebben. Zo zag ik deze week een interessante vorm van fixatie. Het ging om een vrouw die een CVA doorstaan had. Wegens haar slikreflex tijdelijk ondermaats was, werd er bij haar een maagsonde geplaatst. De vrouw verdroeg deze sonde echter moeilijk, en wegens geringe verwardheid was haar proberen uitleggen dat ze niet aan de sonde mag trekken ontoereikend. Het is namelijk levensgevaarlijk moest zij haar sonde op die manier manipuleren dat ze niet meer in de maag, maar in de longen terecht komt. Het toedienen van vloeistoffen, medicatie, voeding en dergelijke is dan makkelijk fataal. Vandaar dat ze kozen voor het fixeren van haar rechter hand (linker kant is namelijk verlamd wegens CVA). De wijze waarop ze fixeren vond ik echter heel creatief. Ze fixeren op een manier dat de vrouw haar hand nog kan bewegen en zelfs gebruiken, maar dat het toch onmogelijk is om haar neus te raken. Ik denk dat wij hier zeker nog van kunnen leren, aangezien fixeren bij ons vaak meteen heel ingrijpend is. Tuurlijk werkt deze methode niet voor iedereen, en is meer hardnekkige fixatie heel soms onvermijdbaar om de patiënt zijn veiligheid te waarborgen. Toch vinden we het mooi om te zien dat er ook alternatieven zijn.
Dit gezegd zijnde hebben we beide dus fantastische diensten om onze stage hier te eindigen.

Doordat zowel Silke als ik hier afgelopen weken meer en meer het hechten van wonden hebben mogen observeren, is onze intressen om dit zelf ook eens te leren enkel gegroeid. Aangezien Katrine, onze manager hier, een vroedkundige is, stelde zij voor om ons de basis van hechten aan te leren. Zo bestond onze wekelijkse nursing meeting deze week uit een oefensessie hechten op fruit. We hadden namelijk nog een paar hechtingsdraden liggen die ooit als donatie zijn binnengebracht, maar jammer genoeg al lang over datum waren. Of we na deze les klaar zijn om meteen het echt al eens op een patiënt uit te voeren, durf ik nog niet zeggen. Wel hebben we nu een beter idee van hoe het in zijn werk gaat.

Verder hebben we deze week ook tijd genomen om alle First Aid boxes klaar te maken, zodat we deze volgende week, samen met hun certificaten, kunnen gaan overhandigen aan onze studentjes. Door de lange paasvakantie die ze hier hebben, moesten we tot nu geduldig afwachten om ze hun eindelijk officieel te gaan overhandigen. Af en toe zijn we wel al eens een studentje tegengekomen, die ons naroept wanneer we door de straten van Kpando wandelen. We zijn echter elk heel benieuwd om ze ook eens binnen de context te zien, waar ze effectief eerste hulp gaan verlenen. Het zal fijn zijn om dit project officieel te kunnen afsluiten met een zeer voldaan gevoel.

Ook ons project rond ‘maternal health’ liep deze week tot zijn einde. We gaven onze laatste les deze vrijdag rond de postnatale fase. We vertelden over wat je kan verwachten in de periode van 6 weken na de geboorte van je kind.
Enkele dagen voor deze les, vernamen we echter het jammerlijke nieuws dat een van de dames die bij ons aanwezig was op de eerste sessie, overleden is. De exacte doodsoorzaak is niet duidelijk, maar blijkt dat ze met ademhalingsmoeilijkheden naar het ziekenhuis is gevoerd. Dit nieuws raakte ons op allerlei vlakken. Persoonlijk, maar ook als verpleegkundige. Je wil namelijk weten wat er is fout gelopen. Hebben ze zuurstof toegediend? Wat was er dan juist gaande, een long-embool? Waarom ze het kind niet meer hebben kunnen redden? En dergelijke. Bovendien is dit nefast voor het vertrouwen dat de vrouwen in dit dorpje hebben in ziekenhuizen. Meteen hoorde we al over enkele moeders, die eerder bevestigd hadden dat ze in het ziekenhuis wouden bevallen, nu aan het twijfelen waren. Wij hebben respect voor elke keuze die de mama’s maken, of het nu bevallen is in thuisomgeving of in een gezondheidsinstelling. Wat ons echter wel enorm zorgen baart, is dat moesten er zich twijfels of complicaties voordoen, ze geen professionele hulp zouden zoeken. Hier kunnen namelijk op korte tijd levens door in gevaar geraken. Het deed ons wel deugd dat deze situatie goed bespreekbaar was met de overige dames.
Ondanks deze gebeurtenis, hebben we ons les toch tot een goed einde kunnen brengen en ons laatste project hier kunnen afronden. Op het einde bedankten we elk van hun met een geprinte foto die we tijdens de eerste les genomen hadden én een pakketje dat een kleine steun kan bieden in hun moederschap.

Verder hebben we dit weekend naast schoolwerk, ook tijd genomen voor wat vrije tijd. We zijn de Tagbo Falls gaan bezichtigen, op een klein uurtje rijden van waar wij wonen. De 45 minuten wandelen naar de waterval alleen al was prachtig. Na de waterval te mogen aanschouwen, appreciëren we moeder natuur alleen nog maar meer. Hieronder wat kleine sfeerbeelden van ons avontuur.

Volgende week is onze allerlaatste stageweek aangebroken… We kunnen het zelf nog moeilijk geloven, maar gaan er alles aan doen om nog zoveel mogelijk te genieten en ons te verrijken met allerlei indrukken en ervaringen.

Tot volgende week!

Silke & Suzie

Zoals beloofd vertellen we jullie deze week over het nieuwe project waar we vorige week mee van start zijn gegaan. Het is een project dat draait om het informeren van zwangere vrouwen. We zullen in totaal drie sessies organiseren omtrent zwangerschapsvoorlichting, waarvan we deze week onze tweede is geweest. Dit alles speelt zich af in een wondermooi dorpje, Dafor Turnu genaamd, op slecht een half uurtje rijden van Kpando, waar wij wonen. Zo kortbij maar toch erg verschillend. Authentiek is denk ik hoe je dit het best kan omschrijven. Alleen de weg ernaar toe is voor mij al de moeite waard. Tot voor kort kon je het enkel via motor bereiken, mits het zo dicht tegen het Volta meer gelegen is. Intussen is er een soort van brug/dam gebouwd, dat autoverkeer terug min of meer mogelijk maakt. Vanaf hier is er wel geen sprake meer van asfalt, enkel een felgekleurde aardeweg tussen heel wat natuur en lemen huisjes. Elke sessie kwamen er tot nu toe een 12-tal aanstaande moeders opdagen. Het was heel fijn om te zien dat de opkomst minstens even groot was tijdens de tweede sessie, dan tijdens de eerste. Zo heb je meteen toch het gevoel dat wat je vertelt wel degelijk interesse wekt.
Tijdens de eerste les gaven we informatie omtrent de bevalling. Wat is normaal tijdens een bevalling en wat kan je verwachten. Ook echter wat abnormaal is en waar je alert tegenover moet zijn, werd besproken. Tijdens de tweede les, gaven we advies over hoe je jezelf en je omgeving het best voorbereid op de bevalling. De laatste les zal focussen op de postnatale periode.
Voor mij en Silke persoonlijk, is het niet enkel een interessant om opnieuw onze educatie- en voorlichting skills als verpleegkundige te trainen, maar ook is dit een onderwerp waar wij tijdens onze opleiding weinig over hebben geleerd. Het vroeg dus af en toe wat meer voorbereidingswerk dan de lessen omtrent eerste hulp. Met de hulp van onze manager, Katrine, die toevallig ook vroedkundige is, ging het allemaal vrij vlot. We spreken de vrouwen toe met behulp van een tolk, maar gebruiken ook visueel materiaal als posters en flyers waar onze uitleg in samengevat staat én vertaald is naar het Ewe. We maken echter bij elke aanvang van een sessie duidelijk dat onze informatie prenatale zorg en consultaties in een zorginstelling vervangt, integendeel, enkel aanvult. We houden ook steeds rekening met het feit dat vele van deze vrouwen in huis zullen bevallen, en niet in een ziekenhuis. Onze informatie is dus aangepast op beide scenario’s. Wel leggen we de nadruk op het belang van prenatale zorg, zéker voor vrouwen die thuis willen bevallen. Op die manier weten ze tenminste of alles veilig is om een natuurlijke geboorte te kunnen uitvoeren zonder al te veel complicaties. Ook maken we duidelijk dat indien er zich twijfels of gevaartekens voordoen, men het best meteen professionele hulp zoekt om kwalijke gevolgen te vermijden. Ondanks het werken me een tolk, proberen we de meeting zo interactief mogelijk te maken door ook de vrouwen vaak genoeg aan het woord te laten. Zo creëer je een sfeer waar ook zij hun vrij voelen om ervaringen en bedenkingen te delen. Veel van de vrouwen hebben namelijk hier en daar wel al wat ervaring met een moederschap. Ook al zitten er ook twee vrouwen bij voor wie het hun eerste zwangerschap is. Totaal tegenovergestelde is er een moeder wiens 9^de kind binnenkort geboren zal worden. Een gevarieerde groep dus. Zelfs voor de hele ervaren moeders is het belangrijk om hun te wijzen dat ervaring tijdens een bevalling er niet automatisch voor zorgt dat het allemaal vlekkeloos verloopt, integendeel zelfs. Vaak is het zo dat hoe meer kinderen je reeds hebt gehad, hoe meer kans op complicaties je hebt. Elke vrouw is echter uniek, net zoals elke zwangerschap en zeker ook elke geboorte uniek is.
We kijken er alvast naar uit om volgende week voor de laatste keer deze fijne groep van vrouwelijk schoon te mogen toespreken.

Verder heb ik deze week mijn laatste dagen op het operatiekwartier gespendeerd met nog meer variatie aan allerlei soorten wonden. Van hechtingen tot het draineren van abcessen, tot necrotische wonden enzovoort. Zo hebben we deze week een jongetje over de vloer gehad die het topje van zijn wijsvinger er zo goed als volledig had afgesneden met een machete. Hoe goed we ook probeerden om het kind kalm te houden, zelfs met gebruik van lidocaïne was hechten onmogelijk. Het jongetje stribbelde te hard tegen en was verbazend sterk. We hebben vervolgens de anesthesist om hulp moeten vragen. Aan de hand van een intraveneuze injectie Ketamine hebben we de vinger mooi kunnen hechten. Eind goed al goed. Wat mij echter wel is bijgebleven, is het gesprek achteraf met de anesthesist. Ik vroeg aan hem waarom hij voor Ketamine gekozen had, puur uit interesse. We hebben namelijk geleerd dat Ketamine een vorm van sedatie mogelijk maakt waarbij de ademhaling niet stilvalt, en intuberen dus niet nodig is. Dit maakt het medicijn handig in spoedsituaties of in omgevingen zoals hier waar intuberen niet altijd vanzelfsprekend is. Stiekem wou ik graag weten of mijn bedenkingen door hem bevestigd zouden worden. Hij vertelde me echter dat hij veel liever een regionale blokkade had uitgevoerd van de arm. Dit is een soort regionale verdoving waarbij zenuwbaan van het betreffende lichaamsdeel geblokkeerd wordt. Hij vertelde hier echter bij hij dit jammer genoeg nooit geleerd heef in praktijk, omdat de arts die hem heeft opgeleid dit weigerde. Hier snapte ik werkelijk niets van. Blijkt dat zijn deze man de enige anesthesist in omstreken wil zijn die capabel is om een regionaal blok uit te voeren. Dit maakt hem uniek en begeerd. Een heel jammerlijke situatie als je het mij vraagt… Want er is al een zodanig tekort aan artsen. De anesthesist in kwestie legde mij uit dat hij graag op eigen houtje een bijscholing wil volgen hiervoor. Dit kost echter wat geld en hij moet zijn mentor waaronder hij nu werkt ook zien te motiveren. Het zou namelijk ongepast zijn om als ‘leerling’ een bijscholing te volgen, waar diens mentor zelfs nog niet in geschoold is. Laten we hopen dat hij zijn mentor zo ver krijgt.

Iets minder spannend is dat ik ook wondgazen op steriele wijze heb leren vouwen, dit aan de hand van de sequential envoloppe wrapping fold. Op deze manier worden gazen op steriele wijze verpakt. Na het opvouwen worden ze machinaal gesteriliseerd. In welke mate deze kompressen effectief steriel zijn, of even steriel zijn dan diegenen die wij in België gebruiken, kan ik je geen cijfers over geven. Wel weet ik dat het veel economischer en ook meer ecologisch moet zijn dan wat wij doen. Door hier stage te lopen merk je echt hoe snel wij zaken weggooien, en alles ook maar één keer gebruiken. Een echte wegwerpindustrie dus. Hier worden veel gemakkelijker infuusleidingen hergebruikt, ook al gaan er andere soorten medicatie door. Wat op zich geen probleem is, zolang het niet om bloed of andere vicieuze stoffen gaat. Ik zeg niet wij volledig fout bezig zijn, want door steeds nieuw materiaal te gebruiken ben je in het algemeen gewoon meer zeker dat er niets fout loopt. Ik zeg alleen dat we af en toe misschien wel wat te snel wegsmijten, en het misschien beter zou zijn om bijvoorbeeld pincetten opnieuw te steriliseren dan gewoon weg te gooien…

Verder is Silke haar karma ook weer helemaal gezuiverd. Zij heeft deze week namelijk een bloeddonatie gegeven. Zoals jullie ondertussen wel weten werkt UNiTED PROJECTS samen met de oorspronkelijke organisatie Hardthaven, het kindertehuis. Zij vangen niet alleen kinderen op in hun tehuis maar sponseren ook families en kinderen die het moeilijker hebben. Zo sponseren zij bijvoorbeeld de studie van twee studenten geneeskunde, die dankzij Hardthaven nu in hun laatste jaar zitten en een veelbelovend gynaecoloog en pediater zullen worden. Nu was het zo dat een van hun gesponsorde kinderen een bloeddonatie nodig had. Alles is goed verlopen en Silke haar bloedgroep O positief kwam als geroepen.

Wat jullie misschien nog niet weten is dat wij hier na onze stage uren ook allerlei meetings hebben. We hebben op donderdag wekelijks een ‘nursing meeting’ waarin we onze persoonlijke stage-ervaringen bespreken, maar ook specifieke cases aanhalen en opdrachten voor voorbereiden. Hiernaast is er ook een wekelijkse ‘volunteer meeting’ op dinsdag, waarbij alle huidige vrijwilligers die voor UNiTED werken, samenkomen en opgevolgd worden binnen hun projecten. Soms krijgen deze meetings een bepaald thema. Deze week was dit het retrovirus HIV. We kregen een korte introductie en wat statistieken omtrent de ziekte. Blijkt dat onze regio, Volta, bij een van de hoogste cijfers aan HIV behoort. Vandaar dat wat sensibilisatie hieromtrent zeker geen kwaad kan. We bespraken ook dat er hier vele misopvattingen bestaan onder de mensen over hoe de ziekte nu net verspreid wort, vandaar dat ook onze kennis hieromtrent even getest werd aan de hand van een korte quiz. Wij als verpleegkundigen weten maar al te goed dat HIV enkel overdraagbaar is via bloed of onveilige seksueel contact. Wel leerden we bij dat het delen van een tandenborstel ook niet heel veilig is, aangezien we tijdens het poetsen vaak micro wondjes maken waardoor uitwisselen van bloed mogelijk gemaakt wordt. Het is verschrikkelijk jammer om te horen dat vele mensen denken dat HIV verspreid wordt door hoesten, zweet of zelfs het schudden van elkaars handen… Er heerst namelijk sowieso al een sterk taboe hier omtrent HIV, misopvattingen over de manier van transmissie maakt het enkel moeilijker om dit taboe te bestrijden. Deze taboe op zijn beurt maakt het ook des te moeilijker om deze ziekte te bestrijden. HIV-medicatie is namelijk 100% gratis in Ghana, wat fantastisch is. Door het hele taboe hierrond, komen mensen echter niet om hun medicatie of zijn bang om hun te laten diagnosticeren, uit angst dat mensen zouden praten en oordelen. Er zijn dus nog heel wat groeimogelijkheden om HIV-awareness hier in Ghana.

Dat was het voor deze week,

Tot snel!

Week 9 is van start gegaan, wat betekent dat we nog slechts 4 weken stage voor de boeg hebben. Het lijkt wel of de tijd plots sneller gaat dan eerder. Ondertussen zijn Silke en ik ook officieel gewisseld van stageplaats. Ik heb mijn eerste dagen in het gezondheidscentrum gehad, en Silke op de vrouwenafdeling in Sint Patricks. Na 8 weken je helemaal te hebben ingewerkt is het dus even een nieuwe start, wat opnieuw weer wat variatie brengt in onze ervaringen hier. Verder werken we beide ook nog steeds in het Anfoega ziekenhuis, waar Silke nu reeds twee weken op spoedgevallen staat. Dit bevalt haar heel erg. Ze overweegt namelijk om na haar bachelor verpleegkunde misschien voor een specialisatie spoed te gaan. Ze heeft reeds zelfstandig allerlei wondzorgen uitgevoerd, perifere infusen geplaatst en ze heeft bovendien een grote variatie aan patiënten cases. Zo had ze onder andere een patiënt die een ernstig motorongeluk had doorgemaakt. Hij had een diepe snee in zijn kin die genaaid moest worden. Ook was zijn been op verschillende plaatsen gebroken, en bovendien was er sprake van een openbeenbreuk. Het been werd ingespalkt en pijnmedicatie werd gegeven. Hoewel procedures hier misschien niet altijd hetzelfde verlopen dan in België, vindt Silke het heel leuk om op deze manier toch al eens te proeven van het werken op een dienst spoedgevallen.

Ik sta momenteel op het operatiekwartier in Anfoega. Veel operaties zijn er momenteel niet, aangezien de hoofdchirurg op bijscholing is. Wel komen hier heel veel patiënten langs, al dan niet ambulant, voor allerlei wondzorgen. Ook ik aanschouw dus een hele grote variatie aan patiënten, en dus ook een grote variatie aan wondzorgen. Zo zag ik onlangs een skingrafting wonde. Het ging namelijk om een man van middelbare leeftijd met een grote wonde op zijn voet/onderbeen. Ze hebben vervolgens huid weggenomen op zijn bovenbeen, om over de wonde te kunnen plaatsen. Zo hopen ze de chronische wonde toch nog te laten toegroeien. Dit is een operatie dat heel zelden voorkomt hier, zodanig zelfs dat de accountant van het ziekenhuis de prijs die aan de patiënt moet aangerekend worden nog moet berekenen.

Ook heb ik, net zoals Silke enkele weken geleden, een besnijdenis van een jongetje van 3 maand oud mogen assisteren. Het meest indrukwekkende is dat mijn hoofdverpleegkundige deze ingreep heeft uitgevoerd. Ze is gewoon verpleegkundige van opleiding, maar is altijd heel assertief van aard geweest. Zo heeft ze de neiging om veel vragen aan artsen te stellen, waardoor ze haar al snel allerlei zaken hebben aangeleerd. In die mate dat ze haar nu zelfs ingrepen als een besnijdenis toevertrouwen. Als verpleegkundige in Ghana is het heel normaal om te hechten, vandaar dat het hier misschien ook een minder grote drempel is om ook kleine ingrepen als bovenstaande uit te voeren. Ik vond het alleszins heel knap om te zien. Het kindje heeft ook absoluut niet geleden, mits een intramusculaire injectie Ketamine voor de nodige verdoving zorgde. Stiekem hoop ik dat ze mij hier binnenkort ook eens gaan leren hechten.

Verder hebben we ook nog wat te vertellen over vorige week. We hebben vorige week vrijdag ons eerste project hier, namelijk het First Aid Project, afgerond. Met gemengde gevoelens weliswaar. Het is namelijk heel voldoening gevend om zoiets te kunnen afronden, maar langs de andere kant gaan we onze studentjes erg missen. Zowel Silke als ik vonden het heel fijn om les te geven, en voelden onszelf hierin ook groeien naarmate de lessen vorderden. We kunnen jullie met trots mededelen dat onze studenten, stuk voor stuk met glans geslaagd zijn voor het examen. En heel gemakkelijk was het niet, dus we zijn echt heel fier op hun. Het examen bestond zowel uit een schriftelijk, als uit een praktisch gedeelte waar ze gepast moesten handelen binnen een bepaalde situatie. Achteraf was er nog even tijd voor een feedback moment, en een verfrissend flesje frisdrank als beloning. Binnenkort zullen we de first aid boxes klaarmaken, en de studenten hun certificaten overhandigen op hun scholen. We kijken er al naar uit om hun allemaal terug te zien.

Ook waren mijn laatste twee dagen in Sint Patricks de moeite om over te schrijven. Mijn voorlaatste dag heb ik namelijk een workshop rond ‘emergency triage’ mogen meevolgen. Er werd ons geleerd om de ernst van een situatie snel en efficiënt te herkennen, en bovendien de patiënt vervolgens goed door te verwijzen naar de juiste afdeling. Want dit laatste is waar triage allemaal over gaat, de juiste patiënt in de juiste categorie onderverdelen en hem/haar correct doorverwijzen. Dit kan de wachtruimte zijn maar ook het operatiekwartier of spoedgevallen of naar bijvoorbeeld de kraamafdeling. Hiervoor maakten we gebruik van een bepaalde tool. Hier in Ghana baseren ze zich op het Zuid-Afrikaans model voor emergency triage. De tool maakt logischerwijs een onderscheid tussen kinderen, pasgeborenen en volwassenen.
Ik vond het alleszins heel interessant om hiermee in aanraking te komen. We hebben hieromtrent namelijk nog niet echt veel over geleerd in onze opleiding. Ben dus heel benieuwd om te weten welke vorm van triage tool dat wij in België het meest hanteren.
De volgende dag werd er een aanvullend praktijkgedeelte georganiseerd, namelijk een simulatie van een ‘mass cassualty accident’ (= massaslachtoffer ongeval). Sommige verpleegkundigen werden aangeduid om slachtoffer te spelen, anderen moesten hun job als verpleegkundigen uitvoeren en twee personen specifiek werden als triage verpleegkundigen aangeduid. Ik speelde een patiënte met een ernstige astma-aanval, dit terwijl er net een hele auto aan gewonden was toegekomen op spoedgevallen. Het was dus de uitdaging als triage verpleegkundigen om de ernst van onze toestand in te schatten en iedereen efficiënt aan het werk te zetten zodat er genoeg aandacht was voor de heel kritieke patiënten, maar dat patiënten zoals ik met een astma-aanval zeker niet verwaarloosd werden.
Het Sint-Patricks ziekenhuis had voor deze tweedaagse niet echt een spoedgevallendienst, ze hebben er dus in twee dagen tijd eentje moeten opzetten. De injectieruimte werd dus omgetoverd in een bescheiden emergency ward. Ik hoop, maar heb hier ten volle vertrouwen in, dat ze deze spoedgevallendienst ook gaan onderhouden.
Ik ben zeer blij dat ik hier als stagiair een klein deel van heb mogen uitmaken. Het was heel mooi om te zien hoe mijn collega’s dit, eens de simulatie begon, het heel serieus namen en hun best deden om ons als ‘patiënten’ zo goed mogelijk op te vangen en zorg te verlenen.

Verder hebben we afgelopen weekend ook weer volop kunnen genieten van het culturele aspect dat Ghana te bieden heeft, we hebben hier namelijk Pasen mogen vieren. Pasen duurt hier van vrijdag tot maandag, en heel het weekend zijn er allerlei activiteiten waar het hele dorp aan participeert. Zo begon het op vrijdagochtend met een grote opruimactie, waarbij de straten van vuilnis werden ontruimd. Aangezien wij werkten, konden we hier jammer genoeg niet aan deelnemen, maar we vonden het wel een heel leuk initiatief. Verder worden er op verschillende sportterreinen allerlei wedstrijden en toernooien georganiseerd, zoals voetbal of volleybal maar ook dancebattles. Tegen de avond werd er dan weer ruimte gemaakt voor live concerten of traditionele borborbor dancing. Dit is een dans waar je rondom mannen die op trommels spelen en zingende mensen in een soort kring rondom op de maat gaat dansen. Als je geluk hebt komt er zelf een trompet bij kijken, die het gehele klankenspel prachtig aanvult. Ghanese vrouwen die de dans echt ten volle beheren, schudden hun billen op een ritme dat je haast niet kan volgen. Silke en ik vonden het gehele tafereel fantastisch om te aanschouwen. Op zo een momenten voel je echt dat je aan het kennismaken bent met de cultuur. In Europa zal je dit namelijk niet snel tegenkomen, aangezien het hier echt gaat om een traditionele Afrikaanse tribal dans.
Verder hebben we op zaterdag ook deelgenomen aan een grote Easter Healthscreening, in het centrum van het dorpje. Volledig gratis kon men langskomen om te laten screenen voor hypertensie, diabetes, hepatitis B, … er waren zelf testen beschikbaar om na te aan hoe het met je zicht gesteld is. Bovendien waren er ook dokters aanwezig en gratis medicatie beschikbaar indien nodig. Het was een heel succesvol event, waarbij meer dan 550 personen gescreend werden. We zijn blij om hier een klein deel van uitgemaakt te hebben, en op deze manier een steentje bij te dragen.

Easter Health Screening

Easter Health Screening

Easter Health Screening

Foto’s genomen tijdens het Paas diner dat elke jaar georganiseerd wordt door het kindertehuis voor alle vrijwilligers.

Update omtrent vorige week; in ons vorige blog bericht kon je lezen over het outreach-project dat we in Bame hebben georganiseerd. Hier vernamen we dat het lokale gezondheidscentrum gewoon niet het materiaal heeft om wondzorgen uit te voeren, zelfs al zou men een ziekteverzekering hebben. Aangezien we net enkele inwoners hadden tegen gekomen met chronische wonden, hebben we ons hart wat laten spreken en met een deel van het geld dat we hebben ingezameld wat materiaal aangekocht. Dit is meer dan hartelijk in ontvangst genomen, waardoor wij nog meer het gevoel kregen dat dit echt broodnodig was. We hopen echter dat dit ook een motivatie voor hun is om nog meer aan te dringen bij de overheid, om alsnog het nodige materiaal te verkrijgen.

Volgende week meer over de start van een gloednieuw project!

Enkeke enyo,

Silke & Suzie

Tijdens mijn eerste dagen op de ‘medical ward’ in het Anfoega ziekenhuis heb ik heel interessante wondzorgen mogen bijwonen. De eerste ging om een chronische wonde aan de voet, waarvan de exacte oorzaak niet gekend is. Wel is geweten dat toen de patiënte voor het eerst het ziekenhuis betrad, er een huisgemaakt mengsel opgesmeerd was, dat onder andere bestond uit fijngemalen slakkenhuisschilfers. Dit soort “herbal medicin” zijn hier heel gewoonlijk in Ghana. Het veroorzaakt echter problemen wanneer het huisgemaakte medicijn helemaal niet werkt, bijvoorbeeld wanneer de wonde te diep is of geïnfecteerd geraakt. Bovendien zorgt het ervoor dat men minder snel professionele hulp zoekt, omdat ze er enigszins op vertrouwen dat het natuurlijke mengsel zijn werk wel zal doen. Hier bovenop hebben ze de wonde van deze vrouw in kwestie gedurende 6 dagen niet kunnen verzorgen zoals het hoort, omdat er geen familie langskwam die de nodige materialen voor de wondzorg kon sponseren. Tijdens mijn shift op de afdeling was het dus de tweede keer in een kleine week tijd dat de wonde degelijk verzorgd werd. Na het verband verwijderd te hebben, kuisten we de wonde met kompressen gedrenkt in Savlon verdund met Natriumchloride (NaCl). Savlon is een soort antibacteriële zeep op basis van onder andere chloorhexidine. Nadien gebruikten we NaCl om de wonde te spoelen, al deppend met steriele kompressen. Vervolgens heeft mijn collega-verpleegkundige op voorschrift van de dokter de wonde mechanisch gedebrideerd, door het fibrineweefsel weg te schrapen met een steriel mesje. Fibrine is een soort eiwit dat een belangrijke rol speelt bij normale wondgenezing maar een teveel aan fibrine, is echter nadelig. Je kan door middel van debridement dus eigenlijk van een chronische wonde, een meer acute wonde maken, waardoor het natuurlijke herstelproces en dus onder ander de doorbloeding van de wonde opnieuw wordt aangewakkerd. De arts had gezegd dat indien het debrideren te pijnlijk zou zijn, we haar pijnstilling mochten geven. De vrouw in kwestie is echter niet verzekerd en had op dat moment de middelen niet om pijnmedicatie te halen. We hebben er dus voor gezorgd dat het in de mate van het mogelijke zo weinig mogelijk pijn deed voor de vrouw. De lezers die echter weten waarover we het hebben, kunnen zich inbeelden dat debrideren op deze wijze allesbehalve aangenaam is. Dit was ook te voelen aan hoe hard ze soms in mijn hand kneep. Om dit proces voor de volgende keer te vergemakkelijken en dus minder pijnlijk te maken, heeft de verpleegkundige wat suiker aangebracht in de wonde. Dit zou het fibrineweefsel doen verweken, wat debrideren gemakkelijker maakt. Ook honing en zelfs een pawpaw mengsel (voor ons beter bekend als papaja) kan hiervoor gebruikt worden. Na wat opzoekwerk heb ik verstaan dat de protease enzymen in papaja een fibrine-afbrekend en wondgenezend effect hebben. Blijkt dat papaja dressing zelfs effectiever zou werken dan bijvoorbeeld waterstofperoxide. Vervolgens hebben we de wonde toegedekt met in iodine (antibacterieel middel) gedrenkte kompressen, met een verband ter fixatie.

De wonde alvorens het debrideren

De wonde na het debrideren

Mijn tweede wondzorg ging omtrent een uit de hand gelopen cellulitis. Cellulitis is een ontsteking van de dieper gelegen bindweefsellagen, wat ik in onze vorige blogberichten reeds eens heb beschreven. De patiënte in kwestie heeft hier echter een grote, redelijke oppervlakkige wonde aan overgehouden op haar onderbeen. De wondzorg begon door het verwijderen van het verband. Het verband plakte echter zodanig aan het been dat de wonde spontaan begon te bloeden. Ik had ondertussen al het materiaal klaargelegd, waaronder een spuit Natriumchloride om de wonde te reinigen. Toen ik echter zag hoe mijn collega het verband aan het verwijderen was, kon ik mezelf haast niet beheersen om het verband te verweken met deze NaCl. Het zag er namelijk heel pijnlijk uit. Bovendien is dit wat ik gewoon ben om te doen als het verband verkleefd zit in de wonde. Op die manier kan je namelijk het verband alsnog verwijderen zonder het verkleefde laagje huid er mee af te trekken. Mijn collega-verpleegkundige hield me echter tegen. Ze leerde me dat het mee aftrekken van de eerste huidlaag juist de bedoeling was, om zo fibrine weefsel te verwijderen en doorbloeding te stimuleren. Eigenlijk een gelijkaardig doel aan de wondzorg hierboven beschreven. Hoewel het niet het meest aangename was voor de patiënte, zag ik de wonde wel zeer positief evolueren. Een fijn detail is dat deze patiënte oorspronkelijk uit Togo komt, waardoor communicatie in het Frans mogelijk was. Dit gaf een heel fijne toevoeging aan de zorgen, aangezien communiceren plots verder ging dan enkel mijn basiskennis Ewe.

Een week later hebben we vocht uit een nieuw gevormd abces onttrokken, verder zag de wonde er stukken beter uit.

De laatste nieuwigheid dat ik deze week geleerd heb en graag met jullie zou delen gaat omtrent slangenbeten. Ik heb afgelopen week tijdens een shift namelijk mijn eerste slang hier gespot. Een knap, klein, listig beestje, maar het heeft nadat we hem hadden opgemerkt jammer genoeg niet lang meer mogen leven. Mijn collega heeft hem namelijk vrij snel gedood, aangezien het een giftige slang geweest zou zijn. We zijn vervolgens aan de praat geraakt over het feit dat “hoe omgaan met slangenbeten” bij ons niet echt inbegrepen zit in onze standaardopleiding verpleegkunde. Ik vertelde hem echter wel dat ik tijdens ons First Aid Project, hierover heb lesgegeven aan de studenten, en zo ook zelf heb bijgeleerd. Hij beaamde de kennis die ik reeds had, maar voegde er ook nog wat interessante dingen aan toe. Zo goed als het eerste wat je doet als je een patiënt met slangenbeet binnenkrijgt, is de stollingstijd van het bloed nagaan. Gif heeft namelijk een bloed verdunnend effect. Zo kan je weten in welke mate het gif reeds verspreid is over het lichaam. Verder legde hij me ook uit dat geactiveerde kool (activated charcoal) zeer effectief kan zijn op vlak van eerste hulp in dit soort cases. Het zou voorkomen dat het gif wordt opgenomen in de maag doordat de kool zich aan het gif bindt. Geactiveerde kool kan namelijk niet geabsorbeerd worden door het lichaam waardoor het gif het lichaam gewoon via de stoelgang verlaat. Na wat verder onderzoek heb ik geleerd dat het ook bij diarree of allerlei overdosissen kan helpen (buiten alcohol). Ook als huidbehandeling, aangezien het vuiltjes en bacteriën naar het oppervlak brengt zodat je huid makkelijker te reinigen valt. Ik kende het product voornamelijk door de hype op sociale media om je tanden er witter mee te krijgen. Hiervoor heb ik echter geen bewijzen gevonden op het internet, maar mijn collega zegt wel dat ze het hier soms ook daarvoor gebruiken. Bij patiënten die medicatie nemen, zoals bijvoorbeeld een patiënt met acute hypertensie, kan het dus wel gevaarlijk zijn. Aangezien het ook de opname van medicatie in ons lichaam tegengaat.

Silke heeft zich afgelopen dagen in het gezondheidscentrum in de “injection and dressing room gestaan”. Hier worden injecties geplaatst en wonden verzorgd. Zo heeft ze allerlei intramusculaire injecties mogen toedienen en enkele wondzorgen uitgevoerd. Een van de twee dagen was er door omstandigheden nog maar 1 handschoen beschikbaar. Hierdoor heeft ze een bepaalde wondzorg niet kunnen uitvoeren, aangezien ze zichzelf niet voldoende kon beschermen. De verpleegkundige in kwestie heeft deze uitgevoerd, weliswaar met slechts 1 handschoen. Als je bovenstaande situatie leest, kan je begrijpen dat we heel blij waren om deze week eindelijk onze overige donaties uit te delen. We hebben ze verdeeld over de drie instellingen waar we stagelopen. Het Anfoega ziekenhuis, Sint Patricks ziekenhuis en het gezondheidscentrum.  Foto’s vinden jullie hieronder, we kunnen jullie verzekeren dat ze warm ontvangen werden.

Sint Patricks ziekenhuis met sister Peace en sister Joan

Anfoega hospital, met de accountant en nurse manager

Gezondheidscentrum

Verder hebben we vorige week ook een tweede outreach-project uitgevoerd. Ergens was deze ervaring heel gelijkend op onze vorige outreach, maar ergens ook heel anders. We werkten deze keer samen met een lokaal gezondheidscentrum, in een kleiner landbouwdorpje (Bame) op slechts twintig minuten rijden van Kpando, waar wij wonen. Het gezondheidscentrum had onze organisatie gecontacteerd aangezien er in het algemeen heel weinig gebruik gemaakt wordt van het centrum, ook al bevindt het zich op slechts 15 minuten wandelafstand. Waarom dit zo is, was nog wat onduidelijk, maar blijkbaar is het voor de bewoners hier toch een grote stap om zich naar het centrum te begeven. Bovendien heeft het centrum zelf niet de middelen om zo een grote screening te organiseren, vandaar dat wij met plezier onze hulp aanboden. We zijn erg vroeg vertrokken, aangezien de boeren zo nog tijd genoeg zouden hebben om hun land te bewerken. Bij onze aankomst in Bame, in gezelschap van Emmanuel (een verpleegkundige uit het centrum), werden we zeer warm ontvangen. Nadat de meeste mensen verzameld werden, hebben we onszelf voorgesteld en duidelijk gemaakt wat onze bedoelingen waren. Waarop we een zeer warme en dankbare speech kregen van de chief van het dorpje. Dit alleen al gaf ons een zeer fijn gevoel, aangezien het duidelijk aangeeft dat onze hulp welkom is en geapprecieerd wordt. Op vier uur tijd hebben we ongeveer honderd personen gezien. We screenden opnieuw naar hepatitis B, hypertensie en hypoglycemie. Waarna er ook deze keer gezondheidsvoorlichting gegeven werd met behulp van een tolk. Ditmaal was de tolk geen verpleegkundige, waardoor mijn rol hierin dus wel wat groeide. Gelukkig had ik reeds genoeg ervaring na ons vorige outreach-project. Silke kan ondertussen al bijna bloedprikken met haar ogen toe, aangezien ook zij haar rol in het screenen naar hepatitis B heeft behouden. Ook deze keer werden er enkele malaria testen afgenomen bij kinderen en wondzorgen uitgevoerd waar nodig. Met hartzeer verzorgden we een wonde aan de voetzool van een man. Hij zou er al meer dan een jaar mee rondlopen, zonder enige keer professionele hulp te zoeken. De wonde was oppervlakkig maar zeer pijnlijk, en had duidelijk opvolging nodig. We leerden echter dat, ook al zou de man verzekerd zijn, het gezondheidscentrum momenteel niet het geschikte materiaal heeft om wondzorg uit te voeren. Dit was voor ons, die zo een zaken veel te snel vanzelfsprekend nemen, heel moeilijk om aan te horen. Op die manier kan je ook snappen waarom men geen toenadering zoekt tot het centrum… Want waarom zou je je geld besteden aan een ziekteverzekering als het enige gezondheidscentrum in je nabije omgeving je toch niet kan helpen? Dit bewijst voor ons nogmaals dat Ghana als land zelf niet persé heel onderontwikkeld is, maar de infrastructuur en het beleid wel nog achterloopt. Naar aanleiding van deze situatie hebben Silke en ik in overweging genomen om een deel van het ingezameld geld dat nog over is, te spenderen aan het voorzien van wat basis wondzorgmateriaal in dit centrum. Er is nog niets concreet en we zijn er ons ook bewust van dat we hiermee geen wereld van verschil maken. Want de oorzaak van het probleem wordt hiermee absoluut niet aangepakt. Het was als verpleegkundigen in opleiding echter heel moeilijk om ons hiervan te distantiëren zonder ook maar iets te ondernemen. Of we ons in deze situatie hebben laten leiden door emoties? Ja natuurlijk, maar we hopen op deze manier toch iets meer goed dan kwaad te doen.

In het weekend zijn we op een ochtend naar Tafi Atome gereden, op een klein half uurtje van bij ons. Hier bevindt zich namelijk een ‘monkey sanctuary’. De organisatie beschermt het tropische bos en zijn inwoners, namelijk de Mona aapjes. Het gaat om wilde aapjes, maar vaak komen ze piepen als je bananen in de aanbieding hebt. Het bos is erg groot, dus je moet soms geluk hebben om ze te spotten. Fijn weetje ook, dit project zorgt ervoor dat de opbrengst van ons bezoek opnieuw geïnvesteerd wordt in de gemeenschap, inclusief de bouw van een medisch centrum. Over duurzaam toerisme gesproken!

Volgende week meer over Silke haar eerste ervaringen op de spoedafdeling en het (spijtig genoeg) einde van ons First Aid Project!

Deze week hebben we ons allereerst outreach-project meegemaakt!

Zo een outreach houdt voornamelijk in dat we screenings organiseren in dorpen of gemeenschappen die zeer moeilijk toegang hebben tot gezondheidszorg. Op die manier proberen we vroegtijdig ziektes op te sporen zodat herstel of behandeling nog mogelijk is. Voor deze outreach specifiek bezochten we het eilandje Biobio in het Voltameer, gelegen op iets meer dan een uur varen van het vasteland. Op dit eiland leven drie verschillende communities. Met een community bedoelen we een kleine soort leefgemeenschap. In het eerste dorpje screenden we 23 personen, in het tweede 25 en in het laatste 27 personen. We hebben in elke community gescreend naar hypertensie (te hoge bloeddruk), hyperglycemie (te hoog gehalte aan suiker in het bloed) en hepatitis B (een ernstige en besmettelijke leveraandoening). Iedereen doorloopt elke screening waarna ze op het einde ook gezondheidsvoorlichting krijgen over de resultaten met behulp van een tolk. Het grote idee is dus niet om te genezen maar om te screenen en raad te geven. We screenen bovendien ook enkel personen boven de 14 jaar aangezien ze hier normaal gevaccineerd worden voor hepatitis B, wat tot de leeftijd van 14 jaar zou moeten beschermen.

Silke heeft haar voornamelijk bezig gehouden met het screenen naar hepatitis B. Dit gebeurt aan de hand van een test waar we een capillaire bloedafname voor nodig hebben. En ik heb mij samen met Sister Kafui (vertaler en bovendien ook verpleegkundige) vooral ontfermd over de gezondheidsvoorlichting. We vertellen over wat de aandoeningen betekenen en hoe ze in zijn werk gaan, maar ook wat de gevolgen kunnen zijn en wat ze zelf kunnen doen om dit tegen te gaan. Indien de resultaten ernstig zijn, proberen we te hameren op het belang om professionele hulp te zoeken. We laten de keuze echter volledig bij hun, we verplichten niemand om hulp te zoeken. We zijn er namelijk van overtuigd dat hulp zoeken enkel helpt als de motivatie hiervoor vanuit de persoon zelf komt.

Indien ze andere gezondheidsklachten hadden, hebben we hier ook aandacht aan besteed. Zo hebben een kinesiste die mee was en ik even naar een gezwollen knie van een vrouw gekeken. Onze conclusie was dat het waarschijnlijk om een bursitis ging (ontsteking van slijmbeurs van de knieschijf) door overbelasting. In dit geval is pijnstilling en rust het enige wat we konden aanbieden binnen onze mogelijkheden. Bij kinderen die zich ziek voelden, namen we koorts en screenden we eventueel ook naar malaria. Dit omdat vooral kinderen onder de 5 jaar en iedereen wiens immuunsysteem zwakker is, zoals zwangere vrouwen, gevoeliger zijn voor malaria. Daarnaast hebben we ons ook ontfermd over enkele wondzorgen. Ik heb specifiek een bepaalde wondzorg voor mijn rekening genomen. Dit ging om een diepe wonde in de enkel die er duidelijk al even was. De wonde was bedekt met een soort huisgemaakt kruidenmengsel. Alleen al dit uit de wonde krijgen was een hele opdracht. Pas nadien zag je hoe diep de wonde werkelijk was. We hebben de wonde verzorgd en de man in kwestie genoeg materiaal nagelaten om enkele dagen mee door te kunnen. Nadien zal hij echter zelf naar het vasteland moeten gaan voor verdere hulp.

Zo een geheel outreach-project is ook slechts een momentopname. Vele mensen vragen zich af, waarom screen je enkel en voorzie je geen medicatie? Het ligt echter wat ingewikkelder dan dat. Je kan wel voor enkele weken medicatie voorzien, bijvoorbeeld voor hypertensie, maar daar los je het probleem niet mee op. Ze zullen op een gegeven moment zelf moeten initiatief nemen. Vandaar dat we de gezondheidsvoorlichting zo belangrijk vinden. Door te informeren en de gevolgen van hun gezondheidstoestand goed in de verf te zetten, hopen we een soort van intrinsieke motivatie op te wekken bij deze mensen. Zodat ze zelf het belang ervan inzien.

Per eiland op het Voltameer heb je normaal gezien wel iemand die zich verantwoordelijk stelt voor het welzijn van zijn community, ze noemen dit de ‘healthvolunteer’. Voor dit specifiek eiland was het een heel gedreven man die zelfs al een korte opleiding had gevolgd. We hebben al onze observaties en resultaten na de screening dan ook met hem persoonlijk besproken. Bijvoorbeeld indien personen dringend meer geavanceerde hulp nodig hadden, werd hieromtrent overlegd en geïnformeerd. Er waren namelijk in totaal een kleine 10 personen positief voor Hepatitis B. Aangezien dit een ziekte is dat wordt doorgegeven aan de hand van bloed, seksuele gemeenschap en dus ook van moeder op kind bij de bevalling, is dit niet enkel in belang van de personen zelf maar de gehele community. Van deze 10 mensen hebben we ook contactgegevens opgeschreven, zodat we toch een kleine follow-up kunnen uitvoeren in het geval ze iets tekort zouden komen om het nodige te doen. We hebben ook paracetamol en waterzuiveringstabletten achtergelaten bij de healthvolunteer. Het eerste omdat dit zowel pijnstillend als ontstekingsremmend werkt, dus voor veel gebruikt kan worden en een relatief ongevaarlijk medicijn is. En de waterzuiveringstabletten kunnen van pas komen als iemand last heeft van diarree om het maagdarmstelsel even wat rust te gunnen.

We vonden het allebei een heel unieke en fijne ervaring om mee te maken. Je hebt namelijk echt het gevoel dat je een verschil uitmaakt. Bovendien is het heel intrigerend en mooi om te zien hoe mensen hier heel autonoom en zelfvoorzienend leven. Langs de andere kant was het voor mij persoonlijk op ethisch vlak niet altijd even gemakkelijk. Deze mensen leven op hun prachtig eiland, zonder al te veel zorgen. Vervolgens komen wij daar als buitenstaanders toe om te vertellen dat ze bijvoorbeeld hepatitis B positief zijn… We beladen hun met deze diagnose, zonder een specifieke behandeling aan te bieden. Ben je dan niet verplicht om meer hulp te bieden? Of zou je in de eerste plaats gewoon afstand moeten houden en deze mensen hier überhaupt niet mee storen. Je kan hierover discussiëren. Want een langdurige therapie aanbieden is niet effectief, zoals ik hierboven al neerschreef. Je zou kunnen zeggen, neem ze op de boot mee terug naar het vasteland en laat ze daar behandelen. Dat is dan weer veel te invasief naar mijn mening. Het is niet aan ons om ons in die mate te bemoeien met andermans leven. Het moet hun eigen keuze blijven. We hebben we geen magische toverstaf om deze mensen te genezen, zo zit het jammer genoeg niet in elkaar. Onze organisatie, UNiTED PROJECTS, heeft ook besef van dit ethisch aspect. Vandaar dat er een bewuste keuze wordt gemaakt om niet naar HIV te screenen. Deze diagnose is namelijk veel zwaarder dan andere opgenoemde aandoeningen. Voornamelijk omdat hier soms ook een taboe rondhangt, en privacy valt moeilijk te bewaren binnen deze context. Bovendien kunnen wij hiervoor momenteel geen specifiek genoeg follow-up plan aanbieden.
Na het wat te laten bezinken, heb ik dit alles al wat beter kunnen plaatsen. Ik besef dat er meer voor als nadelen zijn aan zo een outreach-project. Je geneest misschien niet, maar je biedt wel de mogelijkheid om te informeren waarop mensen zelf kiezen of ze deze info willen en aldus ingaan op je aanbod.

Voor de lezers die ons hebben gesteund in het verzamelen van medisch materiaal; voor deze outreach hebben we met geld dat over was de testen voor hepatitis B kunnen aankopen. Dankzij jullie hulp hebben we dus voor een 10-tal mensen een groot verschil kunnen maken. Ook benodigdheden zoals handschoenen, alcoholdoekjes, glucose strips, bloeddrukapparaat, thermometers, wondzorg materiaal en dergelijke die we hebben meegebracht zijn zeer goed van pas gekomen tijdens dit project. Dus bij deze opnieuw een welgemeende dankjewel!

Volgende week komt er alweer een nieuw outreach-project aan. Deze keer op het vasteland in een dorpje niet heel ver van Kpando.
Wij zijn alvast benieuwd!

Mia dogo,

Silke & Suzie

Het bootje dat ons naar het eiland Biobio bracht

Silke en ik die met assistentie van Aleida een capillaire bloedafname uitvoeren voor het screenen naar Hepatitis B. Op de achtergrond zie je Franzi die met assistentie van Christine de glycemie opmeet.

Gezondheidsvoorlichting met behulp van sister Kafui

Het gehele outreach-team; sister Kafui, twee verpleegkundigen Aleida en Franzi, onze manager Katrine die ook vroedkundige is, twee sociaal werksters Donglu en Gloria, vrijwilligster Floor, kinesiste Christine en wij!

Afgelopen weekend hebben we een dagje vrij genomen om te ontdekken wat voor moois de streek waar we in verblijven, volta regio genaamd, te bieden heeft. We hadden namelijk via andere vrijwilligers al uitgebreid vernomen dat er allerlei mooie uitstappen te beleven waren rondom Kpando. We hebben uiteindelijk gekozen om onze vrije dag te besteden aan het bezichtigen van de Wli watervallen.
Wli is een dorpje gelegen op 40km van bij ons, dat vlak aan de grens met Togo ligt. Meer zelfs, de aanvang van de waterval zou Togolees grondgebied zijn, maar waar de waterval neerkomt is wel degelijk Ghanees grondgebied. De rivier waaruit de waterval voortkomt heet Agumatsa, wat “Allow me to flow” betekent. Dit wist onze heel capabele 15-jarige gids ons te vertellen. De waterval zelf is in totaal 90 meter hoog en is daarmee de hoogste waterval in Ghana en de grootste in geheel West-Afrika. Hij bestaat uit twee grote delen, de hoger en de lager gelegen waterval. De meeste bezoekers kiezen om enkel de lager gelegen waterval te bezichtigen, daar die maar een 40-tal minuten wandelen is op een plat stuk. De grote uitdaging ligt hem echter in het bezoeken van de hoger gelegen waterval. Om deze te bereiken wandel je eerst ongeveer 2 uur omhoog en vervolgens ook weer 2 uur naar beneden. Hoewel de lager gelegen waterval groter is, vonden wij het echt enorm de moeite waard om ook de hoger gelegen waterval te bezoeken. Bovendien krijg je er een stevige wandeling en prachtige uitzichten gratis bij. Deze hoger gelegen waterval lijkt ook in het midden van de jungle te liggen, en als je geluk hebt dan heb je hem, zoals bij ons het geval was, volledig voor jou alleen. Dat wil niet zeggen dat de lager gelegen waterval niet minder de moeite is, integendeel. Hier is kan je namelijk een heel uniek tafereel aanschouwen. Er huist een hele kolonie aan vleermuizen in de bergwand vlak naast de waterval. Er vliegen er allerlei in het rond, soms weinig soms veel. Je moet echter vooral in detail de rotswand bestuderen. Dan pas merk je hoeveel vleermuizen er werkelijk woonachtig zijn langs deze klif. Wij vonden het alleszins een heel uniek natuurfenomeen, en zeker en vast de moeite.

Aanvang van onze bergwandeling richting de hoger gelegen Wli waterval

Hier zie je het Wli dorpje in het dal achter ons

Waterval reeds in zicht, rechts op de foto

De hogergelegen waterval

De lagergelegen waterval

Even ontspannen na een sportieve voormiddag in The Waterfall Lodge niet ver van de receptie.

Verder blijven we hier soms ook na onze stage uren binnen de gezondheidscentra en onze projecten nog bezig als verpleegkundige in wording. Af en toe komen er namelijk kinderen langs, die ons via via weten te vinden om hun wonden te verzorgen. Zo is er een jongetje die nu al enkele maanden langskomt om naar zijn, bijna chronisch geworden, wonden te kijken. Wij volgen hem op en leren hem hoe hij het best zijn wonden kan verzorgen. Bovendien bezorgen we het nodige materiaal zodat ze ook thuis in staat zijn om zelf hun wondzorg uit te voeren. Het is namelijk vaak het geval dat wanneer ze naar hun ouders gaan met hun wonden, ze er een soort van huisgemaakte pastei op gesmeerd krijgen op basis van kruiden en dergelijke. Over het algemeen maakt dit de wonde juist minder proper en bovendien wordt de wonde hiermee ook niet volledig afgedekt waardoor het nog steeds blootgesteld is aan vuil en bacteriën. Het is hierbij dan ook voldoening gevend om een positieve evolutie te zien nadat wij ons ontfermen over hun wonden. Onlangs hadden we een meisje die op een nagel gaan staan was, en pas onze hulp is komen zoeken nadat de wonde geïnfecteerd geworden was. Ik was meteen bezorgd om tetanus besmetting, bovendien was haar enkel echt heel gezwollen en gevoelig. Ik was bang dat een simpele wondzorg niet voldoende ging zijn. Echter enkele dagen later zag het er al veel beter uit, de zwelling was amper nog te zien, ook van pijn had ze helemaal geen last meer. Het is soms moeilijk om te beslissen of doorverwijzen naar een gezondheidscentrum of ziekenhuis nodig is. Je moet namelijk het totaal plaatje proberen inschatten. Gaan ze je advies aannemen of liggen hun prioriteiten elders en kiezen ze om hun geld uit te sparen en verder te gaan met hun natuurlijke kruidenmengsels? Vandaar dat we ze soms liever zelf proberen helpen dan meteen door te verwijzen. Bovendien informeren we ze ook altijd over wanneer het echt nodig is om hulp te zoeken en waarom. Zo heb ik het meisje in kwestie verteld dat wanneer ze stijfheid in haar kaakspieren of overige spieren zou ervaren, ze meteen naar het gezondheidscentrum moet gaan. Dit zou namelijk op het begin van tetanusinfectie kunnen wijzen.

Deze wonden slepen al maanden aan, echter telkens wat verbetering zichtbaar

Deze week heb ik voor maar liefst de 5^de keer getuigenis mogen zijn van een geboorte. Ik heb tijdens afgelopen weken twee natuurlijke vaginale bevallingen en twee keizersneden gezien, waarvan het bij de tweede keizersnede om een tweeling ging. Elk van deze ervaringen waren ongelooflijk divers. De ene natuurlijke bevalling was in 10 minuten klaargespeeld, de andere ging gepaard met hele lange en pijnlijke uren alvorens de moeder eindelijk de nodige 10cm ontsluiting had. Een epidurale in de ziekenhuizen waar wij werken is namelijk niet beschikbaar. Wegens te duur en niet de geschikte materialen. Ze dienen soms wel medicatie toe om de bevalling sneller op gang te laten komen. Wanneer dit gebeurt in het Anfoega ziekenhuis, wordt de vrouw aan een monitor gehangen waar zowel de contracties op geregistreerd worden, als de hartslag van de baby. Dit heet ‘fetal heart rate (foetale hartslag) monitoring’.

Fetal heartrate + contractions monitoring. De bovenste curve geeft de foetale hartslag aan, de onderste geeft de hevigheid van aanwezige de contracties aan.

De bevallingskamer in Sint Patricks ziekenhuis

De kraamafdeling in Sint Patricks ziekenhuis. Hier liggen zowel zwangere patiënten als kersverse moeders, maar er worden ook pre- en postnatale consultaties gehouden.

Ruimte achter het ziekenhuis (Sint Patricks) waar patiënten of familieleden hun was doen en koken

Ook mijn ervaringen met de keizersneden waren heel verschillend, maar allebei even indrukwekkend op hun manier. De eerste keizersnede was een geplande ingreep. Ik ben hiervoor speciaal nog ‘s avonds teruggekeerd naar het ziekenhuis om deze bij te wonen. De patiënte in kwestie kende ik echter nog niet. De keizersnede was nodig omdat de baby in dwarsligging zou gepositioneerd zijn. Tijdens de operatie zelf bleek het baby’tje echter oblique (schuin, in het verlengde van de musculus obliquus) gelegen te zijn. Dit zorgde ervoor dat het vrij lang duurde eer de artsen de baby uit zijn moeders buik konden bevrijden. Toen dit eindelijk het geval was, huilde het kleine jongetje niet. De vroedkundige nam het kindje over en begon vocht uit zowel de neusholte als de mond te zuigen met een soort pipet. Vervolgens ging ze heel fel over het rugje van de baby wrijven. Dit laatste om de eerste ademhalingsreflex van het pasgeboren kind te stimuleren. Toen het naar de mening van de anesthesist echter te lang duurde, nam hij de reanimatie over. Al snel haalde hij er een kleine beademingsballon bij om het kindje aan het ademen te krijgen. Het beeld dat mij voornamelijk zal bijblijven aan deze ervaring is wanneer ik zowel de chirurgen aan het werk kon zien, die op dat moment de baarmoeder aan het hechten waren, als de anesthesist die er duidelijk alles aan deed om het kind te doen huilen, als de moeder haar bezorgde blik die gefocust was op haar pasgeboren zoontje. Ik kon pas echt terug rustig ademen toen ik het kindje eindelijk hoorde huilen. Een huilend kindje klonk nog nooit zo goed. Het jongetje had nog even wat zuurstoftherapie nodig achteraf, maar is er volledig doorgekomen en stelt het zeer goed.
De tweede keizersnede die ik mocht meemaken was in tegenstelling tot de eerste allesbehalve gepland. Toen ik ’s ochtends op de kraamafdeling van Sint Patricks ziekenhuis toekwam stelde ik me voor aan een nieuwe patiënte die duidelijk bijna aan bevallen toe was. Na het lezen van haar patiëntendossier werd ik alleen maar meer enthousiast. Het zou een tweeling worden. Omstreeks 13u ’s middags had ze reeds 9cm ontsluiting. Op dit moment heeft de vroedvrouw ook het vruchtwater doorprikt om de bevalling te versnellen, de vrouw was namelijk al een hele tijd aan het afzien. Anderhalf uur later was er echter nog niets veranderd, dus hebben we haar enkele eenheden Misoprostol toegediend. Dit is een medicijn dat de baarmoeder doet contraheren, het wordt hier zowel gebruikt om de bevalling te induceren als om het bloeden te stelpen na de bevalling. Om 15h in de namiddag was er nog steeds geen verbetering. Op dit moment zijn we onder andere de tepels beginnen masseren, dit zou ook helpen bij het induceren van de bevalling. Toen de baarmoederhals om 16h30 nog steeds niet meer dan 9cm bedroeg, hebben we de dokter gebeld. Deze was niet in de buurt, maar gelukkig konden we een dokter uit Anfoega contacteren die beschikbaar was. De familieleden kregen de opdracht om hydrocortisone aan te kopen, voor moesten de kindjes gereanimeerd moeten worden wegens ademhalingsmoeilijkheden. De vroedkundigen hadden al een vermoeden dat het een keizersnede zou worden, waarop de dokter dit na een snel onderzoek ook bevestigde. Iedereen die nodig was werd gecontacteerd, zowel de anesthesist als de instrumentele- en omloopverpleegkundige waren snel ter plaatste. De ingreep verliep heel vlot, ook al was er deze keer maar een chirurg aanwezig. Het was indrukwekkend om te zien hoe de instrumentele verpleegkundige zonder probleem de rol opnam van assistent-chirurg. De ingreep verliep heel vlot verliep, met een gezond pasgeboren jongetje en meisje als gevolg. De hydrocortisone hebben we gelukkig dus niet nodig gehad. Na mijn shift van iets meer dan 12 uur lang, kon ik met een gerust hart naar huis. Ook al waren er deze keer geen complicaties, was ook deze keizersnede een hele meerwaarde om te mogen meemaken. Vooral omdat ik echt een band heb kunnen opbouwen met de patiënte in kwestie, aangezien ik het gehele proces met haar heb doorlopen. Het was dan ook hartverwarmend om haar de volgende dag heel gelukkig aan te treffen en haar te kunnen feliciteren met haar prachtige tweeling. Doordat we veel van afdeling en ziekenhuis veranderen, is het soms wat moeilijk om je echt volledig in te werken en de patiënten te leren kennen. Het was dus heel fijn om te merken dat ze bijvoorbeeld mijn naam wist, en me ook riep als ze me nodig had. Bovendien zijn zowel de zus van de moeder als de heel trotse vader mij beide komen bedanken. Ook al vind ik dat ik zelf niet heel veel heb kunnen bijdragen buiten hier en daar wat assistentie, geeft het toch een zeker gevoel van voldoening. Het draagt alleszins bij aan het geven van een soort zin aan mijn zijn hier.

Vroedvrouwen aan het werk enkele seconden na de geboorte van deze tweeling via een keizersnede in het Sint Patricks ziekenhuis.

Hechten van de baarmoeder tijdens de keizersnede in het Sint Patricks ziekenhuis.

Pasgeboren tweeling, de eerste ochtend na hun geboorte

Silke heeft deze week een besnijdenis mogen assisteren in het gezondheidscentrum. Het ging om een besnijdenis van een één jarig jongetje. Hier in Ghana komen vrouwenbesnijdenissen gelukkig amper nog voor, slechts bij een kleine 4% van de bevolking. Besnijdenissen bij jongens daarentegen zijn hier heel gewoonlijk. Gedeeltelijk wegens traditie en het in de verf zetten van hun mannelijkheid, maar ook om hygiënische redenen. De minimumleeftijd waar ze besnijdenissen bij uitvoeren hier is 10 dagen oud. Ze willen namelijk vermijden dat het kind hier herinneringen zou aan over houden… De arts verdoofde het geslachtsdeel door middel van een subcutane injectie in het bovenste deel van de penis. Vervolgens begon hij met het snijwerk, namelijk het verwijderen van het preputium (voorhuid). Het was verbazingwekkend hoe snel de arts deze handeling heeft uitgevoerd, het zat hem duidelijk in de vingers. Het jongetje zelf was natuurlijk niet tevreden, maar Silke denkt dat dit eerder voortkwam uit angst dan wegens pijn. Eens terug in de mama haar armen waren zijn traantjes namelijk al snel gedroogd.

Verder heeft Silke ook nog een indrukwekkende wondzorg meegemaakt op de kinderafdeling in het Anfoega ziekenhuis. Een zesjarig meisje was namelijk in een pot kokend water gaan zitten, waardoor heel haar achterwerk en onderrug bedekt was met diepe tweedegraads brandwonden. Hierbij is zowel de eerste De wondzorg ging als volgt; het huidige verband werd er afgehaald door gebruik van natriumchloride oplossing zodat het niet al te veel blijft plakken in de huid. Dit gebeurde met gewone handschoenen. Eens het verband verwijderd, trok de verpleegkundige steriele handschoenen aan. Vervolgens werden er steriele kompressen gedrenkt in een mengeling van Savlon (een antiseptisch middel) en natriumchloride oplossing om over de wonde te wrijven en deze aldus te reinigen. Nadien werd de wonde drooggedept met opnieuw steriele kompressen waarna ze een crème aanbracht op basis van zink en antibioticum. Zink zorgt namelijk voor het opbouwen van eiwitten en daarmee dus ook voor de groei en vernieuwing van weefsel. Antibioticum is in dit geval om infectie te voorkomen.
Om de wonde af te dekken gebruikte ze kompressen met vaseline op, om te vermijden dat de kompressen niet in de wonde blijven kleven. Hierover kwam nog een verband om de kompressen ter plaatsten te houden dat werd afgeplakt met tape.
Aan de hand van ibuprofen (een pijnstillende ontstekingsremmer) en de aanwezigheid van de mama tijdens de zorg, probeerde ze het min of meer dragelijk te maken voor het kind. Makkelijk om het aan te zien was het alleszins niet. Vooral hoe ze niet terughoudend waren bij het wrijven om de wonde te reinigen.

6 jarig meisje met diepe tweedegraads brandwonden op de kinderafdeling in het Anfoega ziekenhuis

6 jarig meisje met diepe tweedegraads brandwonden op de kinderafdeling in Anfoega ziekenhuis.

Verder nog enkele foto’s van de rest van onze week;

Bezoekje aan de lokale markt in Kpando, die om de 4 dagen plaatsvindt

De weg naar Anfoega ziekenhuis, hiervoor nemen we eerst een brommer naar het taxistation, waarna we een gedeelde taxi nemen richting Anfoega.

Onderweg naar stage

De vorzorging van de navelstreng bij een 6 uur oud jongetje.

First Aid Project: Deze week gaven we les over het behandelen kleine en grote wonden

Screening naar HIV bij prenatale zorg in Sint Patricks ziekenhuis

Negatief resultaat van een HIV screening test

Binnenkort hopen we een outreach-project te kunnen organiseren, dus hou onze blog in het oog voor meer daarover!

Liefs,

Silke en Suzie

Een nieuwe week, dus tijd voor een nieuw blogbericht!

Vorige week vrijdag zijn we met een nieuw project van start gegaan. Silke en ik zullen samen met Eline (de overige stagiaire verpleegkunde uit Nederland) gedurende vijf weken lesgeven omtrent het toedienen van eerste hulp bij veelvoorkomende verwondingen op het schoolterrein. We geven les aan 10 studenten uit 5 verschillende junior high schools in Kpando en omstreken. Er werden steeds 2 leerlingen uit de verschillende scholen verkozen om deel te nemen aan het first aid project en hun school te vertegenwoordigen. De 5^de week zal er een examen gehouden worden. Als de studenten slagen voor het examen, krijgen ze een first aid kit mee naar hun school. De studenten zullen vervolgens verantwoordelijk zijn voor het gebruiken van deze kit en het toepassen van hun vergaarde kennis. Wanneer ze iets tekortkomen, neemt de school contact op met UNiTED PROJECTS, waarop hun kit zal aangevuld worden.
Het project komt voort uit het feit dat eerste hulp soms moeilijk te verkrijgen is in de plattelandsgebieden. Je ziet hier soms namelijk wonden die jarenlang meegaan (zelfs tot 40 jaar blijkt), hoewel ze ooit begonnen met een kleine wonde die ze opliepen tijdens hun jeugd. Dit komt mede door het vochtig klimaat en dergelijke dat ongunstig is voor wondgenezing maar voornamelijk door de afwezigheid van eerste hulp op school en bovendien angst om gestraft te worden wanneer ze hun wonde melden bij een volwassene. Aan de hand van dit project willen we dus het aantal chronische wonden bij kinderen en jongeren doen afnemen. Bovendien hopen we de kinderen zo een soort van empowerment te bezorgen, doordat zij zelf verantwoordelijk zijn voor het toedienen van de eerste hulp aan hun medestudenten. Leerkrachten worden dus opzettelijk niet rechtstreeks bij het project betrokken. Bovendien zou het natuurlijk enkel een bonus zijn indien de kinderen dankzij dit project een interesse in gezondheidszorg ontwikkelen.
De eerste les ging omtrent insecten-, slangen- en schorpioenenbeten. Silke en ik vonden het alvast een heel fijne ervaring. Het geeft ook een gevoel van voldoening, aangezien je weet dat je oprecht iets aan het bijdragen bent aan de kennis van deze kinderen maar ook aan een klein deel van de samenleving hier. De volgende les zal rond kleine en grote wondzorg gaan. Het is echt heel leuk om met inhoud bezig te zijn die we reeds hebben gezien gedurende onze opleiding verpleegkunde, maar die onze kennis ook aanvult.

PS: Een klein maar zeer fijn detail: een deel van onze donatie die wij meebrachten zal gebruikt worden om dit project te verwezenlijken en dus de first aid kits te vullen.

Eline, Silke en Suzie in het UNiTED PROJECTS office, waar we kinderen lesgeven omtrent eerste hulp

Twee studenten uit vijf verschillende scholen werden geselecteerd. Een diverse combinatie van brave en leergierige leerlingen. Zowel uit een katholieke, islamitische, privé- als een jongens- en meisjesschool. Een multicultureel gebeuren kan je dit dus zeker wel noemen.

Ik heb in tussen tijd eindelijk mijn eerste wondzorg meegemaakt, maar heel indrukwekkend was deze wel nog niet. Het ging om het verzorgen van een chirurgische wonde na een keizersnede. Met andere woorden, een simpel droog aseptisch verbandje. Het was echter wel interessant om hun manier van werken te leren kennen. Wegens zij geen pincetten gebruiken, wordt er zowel bij het verwijderen van het voorgaande verband als tijdens de wondzorg zelf, handschoenen gedragen. De verpleegkundige begint dus met enkele handschoenen over elkaar om dan het eerste paar samen met het voorgaande verband uit te werpen en zo door te gaan met het tweede paar handschoenen. Ze ontsmet eerst de wonde met ‘methylated spirit’ op een gelijkaardige manier als wij dit in België geleerd hebben. Namelijk eerst de wonde zelf en zo werkt ze naar buiten en dus de wondomgeving toe. Achteraf drenkt ze een kompres in een product dat je met isobetadine kan vergelijken en legt ze dit over de wonde. Hierop legt ze vervolgens nog enkele droge kompressen en dekt ze de wonde toe met bruine medische tape.
Het was wel goed dat ik even doorvroeg, want de spirit wordt bewaard in een fles handgel, aangezien dit op deze manier makkelijk bruikbaar is. Ik dacht dus op een gegeven moment dat ze handgel wel voor heel wat zaken gebruikten hier. Aangezien ze spirit ook gebruiken voor het desinfecteren van de thermometers of de huid alvorens het aanprikken van een infuus. Ik heb de oorspronkelijke verpakking van het product dus nog niet in handen gehad. Als ik echter de bestandsdelen van de spirit die zij beschrijven opzoek, lijkt het me toch vrij pijnlijk om dit te gebruiken op een net toegenaaide wonde. Maar binnen hun mogelijkheden, kan je het op vlak van het weghouden van bacteriën wel een doeltreffende optie noemen.

Verder heeft Silke afgelopen week de kans gekregen om een keizersnede bij te wonen, zij schrijft haar ervaringen hieronder neer!

Vorige week vrijdag liep ik mijn 4e en laatste stagedag op de kraamafdeling in het Anfoega ziekenhuis. Ik was zeer enthousiast om 4 dagen op de kraamafdeling te mogen werken omdat ik nog nooit een bevalling bijgewoond heb en dit de perfecte kans zou zijn om er eentje zien.
Op de afdeling ontmoette 3 vriendelijke studenten vroedkunde uit Ghana die me de tips en tricks van de afdeling leerde kennen.
De eerste twee dagen heb ik geholpen in de kraamafdeling. De derde dag hielp ik de verloskundige met de prenatale zorg. Dit hield in dat we de moeder informatie over de prenatale zorg en de bevalling. Daarnaast wogen we de moeder, hebben we de buikomtrek gemeten, de buik gepalpeerd en de hartslag van de baby gemeten.
Ik had telkens een ochtenddienst en de meeste vrouwen bevallen hier blijkbaar laat in de avond of ’s nachts, dus helaas was ik na mijn derde stagedag nog geen getuige van een bevalling geweest.
Op mijn 4e en laatste dag op de kraamafdeling kwam de hoofdverpleegkundige met goed nieuws! Ik mocht namelijk een keizersnede bijwonen. Het was een prachtige ervaring en ben enorm dankbaar dat ik zo’n mooi moment heb mogen meemaken.
Gelukkig gaat alles goed met de moeder en haar baby’tje.

Silke in het operatiekwartier

Kersvers en gezond babytje na het uitvoeren van een keizersnede

Onze vrije tijd hebben we deze week vooral gespendeerd aan het vieren van Independence Day en het bezoeken van het vissersdorpje, Torkor, dat vlakbij Kpando gelegen is.

Op woensdag 6 maart viel dit jaar Independence Day. Ghanezen vieren op deze nationale feestdag hun onafhankelijkheid dat in 1957 plaatsvond. Ghana was hierbij het eerste gekolonialiseerde Afrikaanse land dat er in slaagde hun los te koppelen van het Verenigd Koninkrijk. In Kpando wordt het voornamelijk gevierd met een grote parade, waarbij een selectie van scholen en leerlingen trots in meelopen. Hier wordt weken op voorhand al op geoefend, het was fijn om te zien hoe vele kinderen hiernaartoe leefden. ’s Avonds was er bovendien een concert met allerlei lokale artiesten in het centrum van Kpando.

Verder hebben we op zondagochtend het vissersstadje Torkor bezocht, gelegen langs het Volta meer. Wanneer we (hopelijk binnenkort) een outreach-project op de eilandjes van het Volta meer zullen uitvoeren, gaan we ook vanaf hieruit vertrekken met een bootje. Het was fijn om ook hier de lokale cultuur op te snuiven en de vissers druk in de weer te zien.

Voorts voelen we ons hier steeds meer thuis. De twee Deense studenten hebben ons jammer genoeg verlaten sinds vorige zaterdag, maar Gloria, die tot nu toe in het kindertehuis verbleef, is nu verhuisd naar onze accommodatie. Aan goed gezelschap ontbreekt het hier dus niet. Bovendien komt er eind maart een grotere groep van 5 vrijwilligers, dus we genieten nu nog even van de rust. Alhoewel, hoe meer zielen hoe meer vreugd!

Parade op Independence Day

Parade op Independence Day

Parade op Independence Day

Vissersdorpje Torkor, gelegen langs het Volta meer

Vissersdorpje Torkor, gelegen langs het Volta meer

Vissersdorpje Torkor, gelegen langs het Volta meer

Vissersdorpje Torkor, gelegen langs het Volta meer